2013(e)ko maiatzaren 31(a), ostirala

Suliko: Georgia aldeko abestia

Suliko (Georgiarraz: სულიკო) izen bat da, Georgian gizonezkoek zein andrazkoek erabiltzen dutena, Suliko izena itzultzean "arima" izan daiteke dagokion euskal hitza.

Suliko amodiozko poema baten izenburua da, 1895ean Akaki Tsereteli printze georgiarrak idatzitako poema alegia. Akaki Tsereteli-ren poemari musika ezarri zion Sulkhan Tsintsadze konpositoreak georgiako doinu herrikoi batean oinarriturik. Hona hemen Suliko amodiozko poemaren hitzak:
Suliko
Georgiarraz (jatorria)Ingelerako bertsioaErrusierako bertsioa
საყვარლის საფლავს ვეძებდი,
ვერ ვნახე!.. დაკარგულიყო!..
გულამოსკვნილი ვტიროდი
„სადა ხარ, ჩემო სულიკო?!“
I was looking for my sweetheart's grave,
And longing was tearing my heart.
Without love my heart felt heavy, I cried to the night -
"Where are you, my Suliko? "
Я могилу милой искал,
Но ее найти нелегко,
Долго я томился и страдал;
Где же ты моя Сулико!
ეკალში ვარდი შევნიშნე,
ობლად რომ ამოსულიყო,
გულის ფანცქალით ვკითხავდი
„შენ ხომ არა ხარ სულიკო?!“
Alone among the thorns of the bush
A lone rose was blooming
My heart was beating hard, I had to ask it:
"Where have you hidden Suliko?".
Розу на пути встретил я,
В поисках уйдя далеко,
Роза, пожалей, услышь меня,
Нет ли у тебя Сулико?
სულგანაბული ბულბული
ფოთლებში მიმალულიყო,
მივეხმატკბილე ჩიტუნას
„შენ ხომ არა ხარ სულიკო?!“
A nightingale hid with bated breath
In the branches of the rose thorn
Gently, then, I asked him if he was the one,
if he had any news of Suliko
Среди роз душистых, в тени,
Песню соловей звонко пел,
Я у соловья тогда спросил
Сулико не ты ли пригрел?
შეიფრთქიალა მგოსანმა,
ყვავილს ნისკარტი შეახო,
ჩაიკვნეს-ჩაიჭიკჭიკა,
თითქოს სთქვა„დიახ, დიახო!“
The Nightingale lifted his head high
And sang a loud clear song to the stars
His eyes held a gleam, and he cocked his head
As if to tell me "Yes, yes, I know Suliko!"
Соловей вдруг замолчал,
Розу тронул клювом легко,
Ты нашел, что ищешь, - он сказал
Вечным сном здесь спит Сулико …
ნიშნად თანხმობის კოკობი
შეირხა... თავი დახარა,
ცვარ-მარგალიტი ციური
დაბლა ცრემლებად დაჰყარა.
for the confirmation nightingale,
ashamed and band softly down,
dew and pearl of heavenly tale,
."shed as a tear on the ground
Роза, наклонившись слегка,
Свой бутон раскрыв широко,
Тихо прошеплала мне тогда
Не найти тебе Сулико.
დაგვქათქათებდა ვარსკვლავი,
სხივები გადმოსულიყო,
მას შევეკითხე შეფრქვევით
„შენ ხომ არა ხარ სულიყო?!“
star was illuminating us,
beams had been came out from her,
and i asked her heedlessly, fuss,
are you my Suliko mere
დასტური მომცა ციმციმით,
სხივები გადმომაყარა
და იმ დროს ყურში ჩურჩულით
ნიავმაც ასე მახარა
confirmation gave with twinkling,
spreaded beams really sad,
while in ear by whispering,
breeze identically make me glad
„ეგ არის, რასაც ეძებდი,
მორჩი და მოისვენეო!
დღე დაიღამე აწ ტკბილად
და ღამე გაითენეო!
„სამად შექმნილა ის ერთი
ვარსკვლავად, ბულბულ, ვარდადო,
თქვენ ერთანეთი რადგანაც
ამ ქვეყნად შეგიყვარდათო“.
მენიშნა!.. აღარ დავეძებ
საყვარლის კუბო-სამარეს,
აღარც შევჩვი ქვეყანას,
აღარ ვღვრი ცრემლებს მდუღარეს!
ბულბულს ყურს ვუგდებ, ვარდს ვყნოსავ,
ვარსკვლავს შევყურებ ლხენითა
და, რასაცა ვგრძნობ მე იმ დროს,
ვერ გამომითქვამს ენითა!
I listen to the nightingale's songs
I smell the perfume of that wild rose
I see the stars, and what I feel then
No words could describe!
ისევ გამეხსნა სიცოცხლე,
დღემდე რომ მწარედ კრულ იყო,
ახლა კი ვიცი, სადაც ხარ
სამგან გაქვს ბინა, სულიკო!
Ah, life has meaning once more now!
Night and day, I have hope
And I have not lost you, my Suliko
I shall always return to you, I know now where you rest.

Dirudienez Jozef Visarjovovič Džugašvili (Stalin) Sobiet Batasuneko buruzagi nagusiak Suliko abestia oso gogoko zuen eta horregatik bere agintaldi denboran (1920tik 1953ra) sarritan programatu egiten zen irratian. Ikus dezagun Stalin-en argazkiaz osaturiko bideo hau eta entzun dezagun bere abestia:


Jozef Visarjovovič Džugašvili (Stalin) irudietan eta gibelean Suliko abestia

Akaki Tsereteli 


Akaki Tsereteli (Georgiarraz: აკაკი წერეთელი) 1840an jaio zen eta 1915en hil zen. Poeta izateaz gain politikari garrantzitsua izan zen eta Georgiako independiantziaren alde borrokatu zuen.

Gaur egungo Georgia herriaren eta estatuaren fundatzaile nagusia Ilia Chavchavadze (Georgiarraz: ილია ჭავჭავაძე) izan zen. Ilia Chavchavadze 1837an jaio zenez eta georgiako aristokraziakoa zenez Akaki Tsereteli ezagutu zuen. Ilia eta Akaki lagun handiak ziren, biak idazleak eta biak abertzale georgiarrak.

Akaki Tseretelik ehunka poema idatzi zituen, gai nagusia aberria zen baina gai historikoak jorratu zituen ere. Poesiarekin batera kazetaritza eta antzerkigintza landu zituen. Suliko izena duen abestia Georgiako folkloretik hartuta dago eta bere hitzak Akaki Tseretelirenak dira.

Ilia Chavchavadze eta Akaki Tsereteli

iruzkinik ez:

Argitaratu iruzkina